Niszowe odmiany futbolu stają się coraz popularniejsze, nie tylko w Europie, ale także w Polsce.
W rugby gra się w Polsce już od ponad 100 lat, a futbol amerykański znacznie zyskał na popularności przez ostatnią dekadę.
Futbol australijski, lub AFL jest sportem który zyskuje na popularności w Polsce i dzieli kilka wspólnych elementów zarówno z rugby, jak i z futbolem amerykańskim.
Ale jest także zupełnie od nich różny.
Przedstawiamy kilka różnic pomiędzy tymi trzema sportami.
Here are several differences between these three sports.
Dowiedz się więcej o zasadach AFL tutaj
Kontakt fizyczny
Wszystkie trzy gry to sporty kontaktowe. Ale tak samo można powiedzieć o tańcu sportowym. Rugby, futbol amerykański i AFL to sporty kolizyjne.
Tutaj przedstawiamy różnice we wchodzeniu w kontakt z przeciwnikiem.
Rugby
W rugby, zawodnik z piłką może być powalony na ziemię przez dowolną liczbę obrońców z każdej strony. Początkowy kontakt musi mieć miejsce poniżej szyi, tak żeby piłka wylądowała na ziemi, albo żeby przestała się przesuwać do przodu. Można wchodzić w kontakt wyłącznie z graczami z piłką, albo zawodnikami którzy są częścią stałych fragmentów, młyna, rucku czy maula.
Futbol amerykański
W futbolu amerykańskim, zawodnika można powalić z każdej strony. Można uderzyć lub powalić gracza który ma piłkę, tak żeby stracił jej posiadanie, piłka wylądowała na ziemi, albo wypchnąć go poza boisko.
Można także wejść w kontakt z zawodnikiem, żeby uniemożliwić mu powalenie zawodnika z piłką. Nie można chwytać przeciwnika za kask, albo używać własnego kasku do uderzenia przeciwnika.
AFL
Powalenie w AFL można najlepiej opisać jako łapanie, trzymanie lub mocowanie się z zawodnikiem który ma piłkę, tak żeby zmusić go do upuszczenia piłki, podania piłki, albo powalenia na ziemię. Zawodnicy mogą być szarżowani z każdej strony i zawodnik który jest atakowany musi pozbyć się piłki gdy tylko rozpoczyna się powalenie lub zostać ukaranym.
Gracze mogą powstrzymywać przeciwników przed powaleniem ich kolegów z drużyny, tak jak w futbolu amerykańskim zawodnicy często “mocują się” pomiędzy sobą kiedy walczą o złapanie podania (rywalizacja o mark). Podobnie jak w rugby, nie nosi się żadnych ochraniaczy, a miękkie kaski są opcjonalne, ale rzadkie.
Wyposażenie ochronne
Ze wszystkich trzech sportów futbol amerykański jest jedynym sportem, w którym sprzęt ochronny, pod postacią ochraniaczy i kasków jest obowiązkowy. Ani rugby, ani AFL nie wymagają od graczy wyposażenia ochronnego. Jednak niektórzy gracze AFL i rugby noszą miękkie kaski, aby zminimalizować uszkodzenia głowy.
Przenoszenie piłki
Tak jak w większość gier zespołowych, piłka jest przemieszczana po boisku na kilka różnych sposobów. Wspólne dla wszystkich trzech sportów jest “przechwycenie”, kiedy łapie się piłkę po podaniu przeciwnika.
Rugby
Najważniejszym sposobem przemieszczania piłki w rugby jest po prostu bieganie z nią. Gracz może biec w każdym kierunku, ale piłkę można podawać tylko do tyłu, lub kopać do przodu. Aby podać piłkę, gracz musi rzucić nią do tyłu lub na boki. Piłka nie może przemieszczać się do przodu po podaniu, ani zostać wybita w tym kierunku.
W przeciwnym wypadku ma miejsce przewinienie o nazwie “przód”. Piłkę można kopnąć do przodu, żeby przemieściła się na większą odległość.
Futbol amerykański
Podstawowym sposobem przemieszczania piłki w futbolu amerykańskim jest bieganie z nią, lub podawanie jej za pomocą rzutu rozgrywającego. Akcja zwykle rozpoczyna się od centra, który rzuca piłkę do tyłu między nogami, a piłka jest przekazywana innym graczom, tak żeby mogli z nią pobiec.
Rozgrywający może również rzucać piłkę na duże odległości, do graczy biegnących w stronę pola punktowego. Piłka jest kopana przede wszystkim na bramkę w celu zdobycia punktów, lub przy rozpoczęciu gry, a nie w celu podaniu piłki.
AFL
Podawanie piłki w AFL może się odbywać na dwa sposoby, kopiąc, albo piąstkując.
Kiedy gracz ma piłkę, może biec z nią tak daleko, jak tylko chcę, w dowolnym kierunku, ale co 15 metrów piłka musi dotykać ziemi, najczęściej jest wtedy kozłowana.
Gracze mogą piąstkować i podawać w dowolnym kierunku. Jeśli piłka jest kopnięta na więcej niż 15 metrów i zawodnik ją złapie, zostaje mu wtedy przyznany “mark” i może wykonać rzut wolny, nie bojąc się, że zostanie powalony na ziemię.
Rozmiar boiska
Rozmiar boiska jest inny dla każdego z trzech omawianych sportów, a boisko do AFL jest jednym z największych ze wszystkich sportów na świecie.
Rugby
Boiska do rugby są podobne do tych do piłki nożnej, mają wymiary mniej więcej 120 metrów długości i 70 metrów szerokości
Futbol amerykański
Futbol amerykański jest rozgrywany na najmniejszych boiskach, mierzą one około 110 metrów długości i 49 metrów szerokości.
AFL
W AFL gra się na boiska o owalnym kształcie, często te boiska służą też do gry w krykieta. Stadion Melbourne Cricket Ground (MCG), to dom AFL i tam boisko ma wymiary 160 metrów długości i 141 metrów szerokości, a niektóre inne boiska w lidze AFL mają prawie 180 metrów długości. Boiska do krykieta są rzadkie w kontynentalnej Europie, więc zaadaptowana forma sportu jest rozgrywana na boiskach do rugby czy piłki nożnej.
Pozycje
Inne rozmiary boiska, kształt piłki i sposoby na przemieszczania się z piłką sprawiają, że sporty wykształciły różne pozycje zawodników, którzy biorą udział w grze.
Futbol amerykański
W futbolu amerykańskim na boisko wychodzą różni zawodnicy, zależnie od tego, czy ich drużyna jest akurat w obronie czy w ataku.
Rugby
Gracze rugby powinni potrafić grać zarówno w ataku jak i obronie, a ich role na boisku zmieniają się zależnie od tego, czy ich drużyna jest w posiadaniu piłki, czy nie.
AFL
Gracze AFL specjalizują się co do zasady w grze na jednej pozycji, tak jak zawodnicy piłki nożnej. Każdy zawodnik może znajdować się w każdym punkcie boiska, niezależnie od tego, na jakiej pozycji gra.
AFL w Europie
Futbol australijski w Europie jest przystosowany do gry na mniejszych boiskach, takich jak boiska do rugby, czy piłki nożnej. Tylko 9 zawodników jest na boisku, a pozycje są odrobinę inne, niż w tradycyjnej grze.
Kształt piłki
Wszystkie trzy sporty korzystają z piłki o owalnej kształcie, ale ich kształt jest zupełnie inny.
W futbolu amerykańskim piłka jest najmniejsza z trzech, a jej końce są najbardziej szpiczaste. Wilson to najpopularniejsza marka piłek.
Piłka do rugby jest największa i ma znacznie bardziej obły kształt. Najpopularniejsza marka to Gilbert.
W AFL piłka ma tę samą wielkość co w rugby, ale jest nieco węższa, co daje jej bardziej wydłużony wygląd. Sherrin to najpopularniejsza marka. Piłki mogą być czerwone lub żółte.
Punktacja
Tak jak w większości sportów, wygrywa drużyna z największą liczbą punktów na zakończenie gry. Należy zwrócić uwagę, że jedną wspólną cechą tych sportów jest to, że o ile określone pozycje specjalizują się w zdobywaniu punktów, każdy gracz może zdobyć punkty dla swojej drużyny.
Rugby
W rugby można zdobyć punkty na trzy sposoby. Przyłożenie jest zdobywane, gdy piłka dotknie ziemi w polu punktowym i jest warte 5 punktów. Drużyna, która zdobędzie przyłożenie może następnie spróbować kopnąć piłkę pomiędzy dwoma słupkami i zaliczyć podwyższenie za 2 punkty. Jeśli drużyna kopnie piłkę pomiędzy słupkami nie zdobywając wcześniej przyłożenia jest to gol o wartości 3 punktów. Nie przyznaje się punktów, jeśli piłka uderzy w słupki.
Futbol amerykański
W futbolu amerykańskim “przyłożenie” ma miejsce kiedy piłka będąca w posiadaniu formacji ataku znajdzie się w polu punktowym drużyny przeciwnej i jest warte 6 punktów. Następnie, drużyna ma możliwość zdobycia podwyższenia, tak jak w rugby, ale mającego wartość 1 lub 2 punktów. Jeśli piłka zostanie kopnięta pomiędzy słupkami jest to gol i jest on za 3 punkty.
AFL
Kiedy drużyna kopnie piłkę i nie dotknięta przez nikogo z przeciwnej drużyny trafi ona pomiędzy dwa duże słupki, drużyna zdobywa gola i 6 punktów. Piłka może dotknąć ziemi i się od niej odbić, nadal dostaje się wtedy pełne 6 punktów. Ale jeśli piłka zostanie dotknięta przez przeciwnika, uderzy w duży słupek, albo trafi pomiędzy duży i mały słupek, drużynie zostaje przyznany tylko punkt.
Liczba graczy
Rugby
15 zawodników na boisku dla każdej drużyny, z maksymalnie 8 zmiennikami. Istnieje limit 7 zmian na mecz, a zmiany są wprowadzane po zatrzymaniu gry.
Futbol amerykański
11 zawodników na boisku z każdej drużyny, z nieograniczoną liczbą zmian po zatrzymaniu gry.
AFL
18 zawodników na boisku na drużynę, z 4 zawodnikami rezerwowymi, których można zmienić w dowolnym momencie, ale nie może być więcej niż 75 zmian podczas meczu. W Europie najczęściej gra się w AFL z 9 zawodnikami na drużynę i z 5 zmiennikami, ze względu na mniejszy rozmiar boiska.
Zatrzymania
Po tym, jak piłka się zatrzyma, każdy ze sportów przywraca ją do gry na różne sposoby.
Rugby
Kiedy zawodnik jest powalony na ziemię, musi wypuścić piłki do kolegi z drużyny, tak, aby gra mogła być kontynuowana. Aby uniemożliwić przeciwnikowi sięgnięcie do piłki i jej złapanie, atakujący gracze mogą utworzyć “ruck”, żeby zapobiec kradzieży piłki.
Scrum jest używany do wznowienia gry po przypadkowym przewinieniu i polega na tym, że obie drużyny tworzą 3 rzędy graczy i blokują ramiona, aby „przepchnąć” swoją stronę nad piłką i zdobyć posiadanie.
Ustawienie autowe służy do przywrócenia piłki do gry, gdy ta już opuściła boisko. Drużyna, która nie spowodowała wypadnięcia piłki, wrzuca ją do gry, a dwóch przeciwników ustawia się twarzą do piłki i zostaje podniesionych przez swoją drużynę w celu złapania lub wybicia piłki na swoją korzyść. Gra jest wtedy wznowiona.
Futbol amerykański
Wznowienie gry w futbolu amerykańskim jest proste. Po powaleniu lub gdy piłka wyjdzie poza boisko, snaper gracz rozpoczyna nową próbę, podając piłkę między nogami.
AFL
W futbolu australijskim, każda kwarta rozpoczyna się od wyrzutu piłki, ma on też miejsce, jeśli zawodnik nie pozbędzie się piłki podczas powalenia. Sędzia wyrzuca piłkę do góry, a dwóch zawodników walczy o nią w “rucku” i przepychają się, żeby odbić piłkę w stronę swoich zawodników, w podobny sposób, jak przy ustawieniu autowym w rugby.
Jeśli piłka dotknie ziemi, a następnie opuści obszar gry, sędzia wznawia grę wyrzucając piłkę, tak żeby dwaj zawodnicy w rucku o nią walczyli.
Po zdobyciu gola, piłka powraca na środek boiska i ma miejsce wyrzut. Po zdobyciu punktu, gra jest wznawiana przez jednego z obrońców, który wykopuje piłkę sprzed pola bramkowego.
Większość kar ma formę rzutu wolnego dla drużyny przeciwnej, podczas którego zawodnik ma 15 sekund żeby wykopać piłkę w dowolnym kierunku i w tym czasie nie może być szarżowany.
Jeśli zawodnik celowo wyrzuca piłkę poza obszar gry, albo zostaje ona wykopana nie dotykając uprzednio ziemi, rzut wolny zostaje przyznany przeciwnej drużynie.
Pozostałe sprawy
Odzież
Stroje do rugby to zwykle koszulka z kołnierzykiem i rękawami. Number na plecach gracza zwykle odzwierciedla pozycję na której gra.
Koszulki do futbolu amerykańskiego są podobne, ale są większe, tak żeby mieściły się pod nimi ochraniacze i nie mają kołnierza.
Koszulki do gry w futbol australijski nie mają rękawów i znajduje się na nich sam numer, bez nazwiska gracza. Spodenki są też zwykle dosyć krótkie.
Każda drużyna AFL ma piosenkę, która jest częścią ich tożsamości klubowej. Ta piosenka jest grana, kiedy drużyna wbiega na boisko przed meczem. Po zakończeniu spotkania, kiedy zawodnicy wchodzą do szatni, zwycięska drużyna od razu staje w kręgu i śpiewa klubową piosenkę.
